نهج البلاغه و قرآن : شفاعت قرآن

خطبه 176(بخش سوم)

وقال علیه السلام : فضلُ القرآن
..... وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ قَائِلٌ مُصَدَّقٌ، وَ أَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ شُفِّعَ فِیهِ وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ صُدِّقَ عَلَیْهِ، فَإِنَّهُ یُنَادِی مُنَادٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ: أَلَا إِنَّ کُلَّ حَارِثٍ مُبْتَلًى فِی حَرْثِهِ وَ عَاقِبَةِ عَمَلِهِ، غَیْرَ حَرَثَةِ الْقُرْآنِ، فَکُونُوا مِنْ حَرَثَتِهِ وَ أَتْبَاعِهِ؛ وَ اسْتَدِلُّوهُ عَلَى رَبِّکُمْ وَ اسْتَنْصِحُوهُ عَلَى أَنْفُسِکُمْ وَ اتَّهِمُوا عَلَیْهِ آرَاءَکُمْ وَ اسْتَغِشُّوا فِیهِ أَهْوَاءَکُمْ.

ترجمه :

امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:

....بدانید که قرآن شفیعى است که شفاعتش پذیرفته آید و گوینده اى است که سخنش به تصدیق مقرون باشد. هر که را که در روز قیامت قرآن، شفاعت کند، بپذیرندش و، هر که را در روز قیامت قرآن، تقبیحش کند، سخنش به زیان او گردد.
در روز محشر آواز دهنده اى آواز دهد که «هر عمل کننده اى در دنیا، در این جهان گرفتار عاقبت عمل خویش است، مگر عمل کنندگان به قرآن» پس از عمل کنندگان به قرآن باشید و از پیروان قرآن و قرآن را دلیل شناخت پروردگار خویش گیرید و اندرز دهنده خود شمارید و هر اندیشه که بر خلاف قرآن در دل دارید، صوابش مشمرید و هواهاى نفسانى خود را در برابر آن خیانتکار انگارید.

به یقین، شفاعت قرآن با زبان حال یا با زبان قال درباره کسانى است که عامل به آن باشند و شکایت قرآن درباره کسانى است که آن را پشت سر افکنند و نسبت به آن بى اطلاع باشند و  در نهایت ،خوشا بحال عاملین به قرآن ،که در روز قیامت گرفتار عمل خود نخواهند بود و چون تجاری هستند که ضرری نکرده و سود فراوان در این راه اندوختند.

زندگی در سایه نهج البلاغه : مهلت الهی؟

حکمت 25

 

قرآن کریم

قرآن مجید بارها به عذاب استدراجى اشاره  و در سوره انعام  آیه 44 درباره گروهى از امت هاى پیشین مى  فرماید:

ما آنها را گرفتار رنج و ناراحتى ساختیم شاید بیدار شوند و تسلیم گردند...

"فَلَمّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَىْء حَتّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ"

هنگامى که آنچه را به آنها تذکر داده شده بود به فراموشى سپردند درهاى همه چیز (از نعمت ها) را به روى آنها گشودیم تا (کاملاً) خوشحال شدند (و به آن دل بستند) ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم) و در این هنگام همگى مأیوس شدند"
در سوره اعراف آیه 182 و 183 نیز مى خوانیم:

"وَالَّذینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ * وَأُمْلى لَهُمْ إِنَّ کَیْدى مَتینٌ"

و آنها که آیات ما را تکذیب کردند به تدریج از جایى که نمى دانند گرفتار مجازاتشان خواهیم کرد * و به آنها مهلت مى دهیم (تا مجازاتشان دردناک تر باشد) زیرا تدبیر من قوى (و حساب شده) است.

نهج البلاغه 

وَ قَالَ (علیه السلام): یَا ابْنَ آدَمَ، إِذَا رَأَیْتَ رَبَّکَ سُبْحَانَهُ یُتَابِعُ عَلَیْکَ نِعَمَهُ وَ أَنْتَ تَعْصِیهِ، فَاحْذَرْهُ.

ترجمه :

و امیر مومنان علی علیه السلانم فرمود (ع):

اى پسر آدم، اگر دیدى که خداى سبحان، نعمتش را پى درپى به تو ارزانى مى دارد و تو نافرمانیش مى کنى، از کیفر او بترس.

پروردگارا خودت دلهای ما را آن زمان که از تو رو گردان شده و آلوده گناه می شود ، دوباره به سوی خودت بازگردان و حتی یک لحظه ، ما را به حال خودمان رها مکن.

 

 

 

نهج البلاغه و قرآن : وفای به عهد

وفای به عهد در قرآن کریم

قرآن مجید یکی از ویژگی‌ها و خصوصیات افراد با ایمان را وفای به عهد می‌داند و می‌فرماید:

آیه 8 سوره مومنون :
وَ الَّذِینَ هُمْ لِاَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ.

مومنان انها هستند که امانت‌ها و عهد خود را مراعات می‌کنند.

 The  And the Believers are those who return the properties which have  een entrusted and they also feel dutiful about their covenants.

وفای به عهد در نهج البلاغه :

امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) به مالک اشتر فرمان داد که اگر به دشمن خود هم وعده‌ای داده‌ای باید به پیمان خود وفا کنی، آنجا که فرمود:

نامه 53 نهج البلاغه

..و ان عقدت بینک و بین عدوک عقدة او البسته منک ذمة فحط عهدک بالوفاء وارع ذمّتک بالامانة و اجعل نفسک جنة دون ما اعطیت، فانّه لیس من فرائض الله شیء الناس اشد علیه اجتماعا مع تفرق اهوائهم و تشتّت آرائهم من تعظیم الوفاء بالعهود و قد لزم ذلک المشرکون فیما بینهم دون المسلمین لما استوبلوا من عواقب الغدر فلا تعذرنّ بذمّتک و لا تخیسن بعهدک و لاتختلن عدوک فانه لا یجتری علی الله الا جاهل شقی، و قد جعل الله عهده و ذمّته امناً افضاه بین العباد برحمته و حریماً یسکنون الی منعته...؛ 

ترجمه :

..اگر بین خود و دشمنت پیمانی بستی و یا تعهد کردی که به او پناه دهی، جامه وفا را بر عهد خود بپوشان و تعهدات خود را محترم بشمار و جان خود را سپر تعهّدات خویش قرار ده! زیرا هیچ یک از فرایض الهی مانند وفای به عهد و پیمان نیست که مردم جهان با تمام اختلافاتی که دارند نسبت به آن این‌چنین اتفاق نظر داشته باشند و حتّی مشرکان زمان جاهلیت آن را مراعات می‌کردند، چرا که عواقب پیمان شکنی را آزموده بودند. بنابراین، هرگز پیمان‌شکنی مکن و در عهد خود خیانت روا مدار و دشمنت را فریب مده، زیرا غیر از شخص جاهل و شقی، کسی گستاخی بر خداوند را روا نمی‌دارد. خداوند عهد و پیمانی را که بنام او منعقد می‌شود با رحمت خود مایه آسایش بندگان و حریم امنی برایشان قرار داده تا به آن پناه برند....

 

قرآن کریم و امام هر دو  بر موضوع وفای به عهد تاکید نموده اند ولی چرا؟ زیرا از نظر همه انسانها، انسان های پیمان شکن ، پست و بی ارزش و انسانهای وفادار به عهد خود ، بزرگ منش و قابل اعتماد هستند. چه بسا با رعایت این امر از طرف مومنین ، بسیاری از انسانهایی که به بیراهه می روند بسوی اسلام بازگردند.