حکمت 16
وَ قَالَ (علیه السلام): تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِیرِ، حَتَّى یَکُونَ الْحَتْفُ فِی التَّدْبِیرِ.
ترجمه :
و امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند (ع): کارها دستخوش تقدیرند، آنسان، که گاه تدبیر سبب مرگ شود.
امام(علیه السلام) در اینجا به نکته مهمى اشاره مى فرماید و آن این که چنان نیست که همیشه انسان هاى مدیر و مدبر پیروز گردند; گاه تقدیرات همه تدبیرات آنها را برهم مى زند.
هدف از بیان این نکته آن است که گرچه انسان باید در همه امور هوشیارانه و مدبرانه عمل کند، اما چنین نیست که از لطف خدا بى نیاز باشد. خداوند براى بیدار ساختن انسان و شکستن غرور و غفلت او گهگاه امورى مقدر مى کند که بر خلاف تمام تدبیرها و پیش بینى ها و مقدمه چینى هاى انسان است تا به او بفهماند در پشت این دستگاه، دست نیرومندى است که هیچ کس بى نیاز از لطف و محبت او نیست.
در طول تاریخ گذشته و در زندگى خود بسیارى از این صحنه ها را دیده ایم که گاه افراد بسیار هوشیار و قوى و صاحب تدبیر ضربه هایى از تدبیر و هوشیارى خود خورده اند و دست تقدیر مسیرى جز آنچه آنها مى خواستند برایشان فراهم ساخته است.
تنها مطلبى که در اینجا تذکر آن لازم است این است که هرگز مفهوم این سخن آن نیست که انسان دست از تدبیر و دقت و بررسى لازم در کارها بردارد و همه چیز را به گمان خود به دست تقدیر بسپارد بلکه در همه حال ، هم باید، آیه 39 سوره نجم را بخاطر داشته باشیم که پروردگار می فرمایند:
وَأَنْ لَیْسَ لِلاِْنْسانِ إِلاّ ما سَعى
بهره انسان تنها با سعى و تلاش او ارتباط دارد.
و هم باید از اراده و تقدیرات الهی غاقل نشد و به یاد داشته باشیم که همه چیز به دست اوست.
